Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας απολαμβάνουν, για τελευταία χρονιά, το προνόμιο του απεριόριστου ελεύθερου χρόνου καθώς με την φοίτησή τους στο Δημοτικό σχολείο αυτός θα περιοριστεί κατά πολύ λόγω της προετοιμασίας τους για την επόμενη ημέρα! Πόσο όμως ο ελεύθερος αυτός χρόνος είναι προς όφελος τους ή και πως θα μπορούσε να αποβεί;
Στο άρθρο της η Δέσποινα Καρπούζα, ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια μας προτείνει πως να εκμεταλλευτούμε τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών όσο δυνατόν καύτερα!
Ελεύθερος χρόνος: Σύμμαχος ή εχθρός των παιδιών;
Ελεύθερος χρόνος… Ένας όρος που για πολλούς ανθρώπους φαντάζει είδος πολυτελείας και για κάποιους άλλους αποτελεί καθημερινή αναγκαιότητα. Για να δούμε όμως την αξία που έχει η ύπαρξη του ελεύθερου χρόνου κατά την περίοδο που ένα παιδί πηγαίνει στο Νηπιαγωγείο καθώς επίσης και άλλες παραμέτρους που σχετίζονται μ’ αυτόν.
Στο Νηπιαγωγείο τα παιδιά παρακολουθούν καθημερινά δομημένες και μη δραστηριότητες που έχουν στόχο την εξέλιξη του παιδιού σε διάφορα επίπεδα – γνωστικό, συναισθηματικό, κοινωνικό. Κάποια παιδιά μάλιστα παρακολουθούν το ολοήμερο πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου . Η καθημερινότητά τους περιλαμβάνει πολύ πρωινό ξύπνημα και επιστροφή στο σπίτι (για κάποια από αυτά) αργά το μεσημέρι. Η κούραση ,λοιπόν, είναι αρκετή αν σκεφτεί κανείς ότι τα περισσότερα παιδιά πια έχουν στο πρόγραμμά τους και απογευματινές δραστηριότητες.
Ο ελεύθερος χρόνος φαίνεται έτσι να είναι κάπως περιορισμένος από αυτήν ακόμη την ηλικιακή περίοδο.
Στον ελεύθερο χρόνο δίνεται στο παιδί η δυνατότητα να διασκεδάσει ,να δημιουργήσει ,να εκφραστεί και να εξελίξει διάφορες πλευρές του εαυτού του. Αρκεί βέβαια η αξιοποίηση του χρόνου αυτού να περιλαμβάνει ουσιαστικές ενασχολήσεις.
Είναι φαινόμενο της εποχής από μικρά τα παιδιά να ξοδεύουν το χρόνο τους ‘ κολλημένα’ σε μια τηλεόραση παρακολουθώντας σήριαλ που βλέπουν οι γονείς τους ή άλλα κοντινά τους πρόσωπα .Ακόμη βλέπουν μόνα τους ατελείωτες ώρες DVD με παιδικές ταινίες,cartoons ή παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια. Συνήθως τα αγόρια παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια τόσο πολύ.
Η παρουσία των γονέων στο σπίτι ,δυστυχώς λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων ή άλλων παραγόντων, είναι σημαντικά μειωμένη και όταν υπάρχει μπορεί να είναι ανεπαρκής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους να υιοθετούν συμπεριφορές μη υγιείς και αντί να προάγουν τον εαυτό τους σε διάφορα επίπεδα ,μένουν στάσιμα.
Επιπλέον, καθώς τα παιδιά μπορεί να βλέπουν τους γονείς τους στο χρόνο που έχουν να μην κάνουν καμία δραστηριότητα παρά μόνο να κάθονται μπροστά σε μια τηλεόραση ,έναν υπολογιστή ή να μιλάνε στο τηλέφωνο, μαθαίνουν κι αυτά συνήθως να κάνουν το ίδιο πράγμα… Να αναλώνονται σε ανούσιες συνήθειες. Ας μην ξεχνάμε πως οι γονείς αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά!
Είναι σημαντικό ,λοιπόν, εμείς οι ενήλικες να έχουμε στο νου μας πως ακόμη και οι δραστηριότητες στις οποίες εγγράφουμε τα παιδιά μας δεν πρέπει να εξυπηρετούν την έννοια ‘parking’.Χρειάζεται η επιλογή να γίνεται κατόπιν σκέψης και κουβέντας με το παιδί που σ αυτή την ηλικία μπορεί να κάνει.
Επίσης, κατά τον ελεύθερό του χρόνο ένα παιδί σ αυτή τη φάση είναι σημαντικό να ενθαρρύνεται να παίζει είτε μόνο του είτε με την παρέα των συνομηλίκων του και όχι μόνο. Στο παιχνίδι μπορεί να συμμετέχουν και οι γονείς ή/ και οι σημαντικοί άλλοι. Μια βόλτα , η επίσκεψη σ ‘ έναν παιδότοπο ,η ανάγνωση ενός παραμυθιού- βιβλίου, οι κατασκευές, ο ( μαξιλαρο)πόλεμος κ.α μπορούν να αποτελέσουν ευχάριστες και ταυτόχρονα δημιουργικές απασχολήσεις.
Όσον αφορά την τηλεόραση, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τον Η/Υ ,είναι καλό σ αυτή την ηλικία η χρήση να περιορίζεται στη μισή ώρα την ημέρα. Ωφέλιμο θα ήταν σ ‘ αυτή τη διαδικασία να συμμετέχουν και οι γονείς. Να παρακολουθούν δηλαδή μαζί με τα παιδιά ένα παιδικό στην τηλεόραση και να συζητάνε πάνω σ ‘ αυτό .Το ίδιο ισχύει και για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τον υπολογιστή. Επίσης, τα προγράμματα πρέπει να είναι ανάλογα της ηλικίας του παιδιού.!!
Κλείνοντας, χρειάζεται να επισημανθεί το εξής: Η ύπαρξη ελεύθερου χρόνου στη ζωή μας και η δημιουργική αξιοποίηση του αποτελεί ένδειξη υγείας κάτι που μπορεί να αμελούμε οι ενήλικες για τον εαυτό μας ,ωστόσο ,οφείλουμε να εξασφαλίζουμε στα παιδιά μας.
Καρπούζα Δέσποινα
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt
"Η παρέα μας" 